Λίγα λόγια αυτή την όχι και τόσο σπάνια νόσο .

• Καταρχάς τί είναι η γλουτένη;

Πρόκεται για ένα σύνολο από πρωτεΐνες που βρίσκεται στα εξής δημητριακά: σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και βρώμη. Σε φυσιολογικές συνθήκες η γλουτένη πέπτεται χωρίς πρόβλημα από τον ανθρώπινο οργανισμό. 

• Τί συμβαίνει με τα άτομα που έχουν δυσανεξία στη γλουτένη;

Τα άτομα που νοσούν από δυσανεξία στη γλουτένη ή αλλιώς κοιλιoκάκη δεν έχουν την δυνατότητα να αφομοιώσουν τη γλουτένη. Επιπλέον, όταν τα άτομα αυτά καταναλώσουν τροφές που περιέχουν γλουτένη, το ανοσοποιητικό τους σύστημα αντιδρά με αποτέλεσμα να καταστρέφονται τα τοιχώματα του εντέρου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών πχ βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία κλπ 

• Ποιά είναι τα συμπτώματα της δυσανεξίας στη γλουτένη;

Τα συμπτώματα της νόσου είναι ποικίλα και σε διαφορετική ένταση στο κάθε άτομο, ενώ δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζοναι όλα ταυτόχρονα στο ίδιο άτομο. Πολλά από τα συμπτώματα οφείλονται στην μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών. 

Παρακάτω βλέπουμε μερικά από τα συμπτώματα: 
διάρροια, δυσκοιλιότητα, πονοκέφαλος, άφθες, έρπης σε πλάτη/γόνατα/χέρια, αναιμία, οστεοπόρωση, απώλεια μαλλιών, αρθραλγία, πολυνευροπάθεια, υπογονιμότητα κ.α. 

• Πόσο συχνή είναι αυτή η νόσος στον πληθυσμό;

Το γεγονός ότι τα συμπτώματα έχουν τέτοια ποικιλία δυσκολεύει τη διάγνωση της νοσου. Γι΄αυτό στο παρελθόν η δυσανεξία στη γλουτένη θεωρείτο σπάνια νόσος. Τα τελευταία χρόνια ομως έχουν βελτιωθεί τα μέσα ανίχνευσης της νόσου. Έτσι έχουν διαγνωστεί περισσότερα άτομα με την νόσο αυτή. Σε γενικές γραμμές υπολογίζεται ότι πάσχει ένα στα εκατό άτομα. Ωστόσο οι περισσότεροι δεν έχουν ακόμα διαγνωστεί. 

• Σε ποιά ηλικία εμφανίζονται τα συμπτώματα; Η νόσος είναι πιο συχνή σε άνδρες ή γυναίκες;

Η νόσος δε φαίνεται να κάνει διακρίσεις- με τα υπάρχονται δεδομένα είναι εξίσου συχνή σε άνδρες και γυναίκες. Η ηλικία έναρξης διαφέρει από άτομο σε άτομο. Σε άλλους μπορεί να εμφανιστεί στην βρεφική ή παιδική ηλικία ενώ σε άλλους στην ενήλικη ζωή. Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα που έχουν κοιλιοκάκη αρκετές φορές πάσχουν και από κάποια ενδικρινολογική πάθηση λ.χ. διαβήτης, αρθρίτιδα, σύνδρομο Down κ.α. 

• Τι το προκαλεί;

Η δυσανεξία στη γλουτένη είναι κληρονομική νόσος. Άτομα με συγγενείς α' βαθμού με δυσανεξία στη γλουτένη έχουν από 8 ως 18% πιθανότητες να νοσήσουν και οι ίδιοι. Ωστόσο, εκτός από τη γενετική προδιάσθεση, φαίνεται να είναι απαραίτητη κάποια ώθηση προκειμένου να εκδηλωθεί η νόσος πχ μία μόλυνση, στρες, εγκυμοσύνη κ.α. 

Ο μητρικός θηλασμός φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη της νόσου. 

• Τι θεραπεία υπάρχει;

Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει φάρμακο που να θεραπεύει την ασθένεια. Ωστόσο όλα τα συμπτώματα υποχωρούν πλήρως όταν το άτομο σταματήσει να καταναλώνει τροφές που περιέχουν γλουτένη. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο απαγορεύται να καταναλώνει τροφές που έχουν φτιαχτεί από σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και τα προϊόντα τους. Όπως καταλαβαίνουμε πρόκειται για μία πληθρώρα τροφίμων πχ ψωμί, ζυμαρικά, κέικ, μπισκότα, κρακεράκια κ.α. 

Παλαιότερα η κατανάλωση βρώμης θεωρείτο απαγορευτική επίσης. Σύγχρονα δεδομένα υποστηρίζουν ότι μπορεί να γίνεται κατανάλωση μισού φλυτζανιού βρώμης από τους ενήλικες και 1/4 φλ από τα παιδιά την ημέρα χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα. 

• Τι μπορεί λοιπόν να καταναλώσει κάποιος που πάσχει από δυσανεξία στη γλουτένη;

Υπάρχουν τροφές που από τη φύση τους δεν περιέχουν γλουτένη πχ φρούτα, λαχανικά, πατάτα, ρύζι, γάλα, κρέας. Επίσης τώρα κυκλοφορούν ειδικές τροφές που δεν περιέχουν γλουτένη. Βέβαια παρόλα αυτά η καθημερινή επιλογή τροφής από τα άτομα που πάσχουν παραμένει μία πρόκληση. 

• Έχω διαγνωστεί με κοιλιοκάκη αλλά δεν έχω συμπτώματα. Πειράζει να συνεχίσω να καταναλώνω τροφές με γλουτένη;

Ακόμα κι αν τα συμπτώματα είναι ήπια ή δεν είναι εμφανή, η ζημιά που προκαλεί ηγλουτένη στο λεπτό έντερο εξακολουθεί να υφίστασται. Το αποτέλεσμα είναι να παρουσιαστούν αργά ή γρήγορα προβλήματα από την έλλειψη θρεπτικών συστατικών πχ αναιμία,οστεοπόρωση. Γι' αυτό είναι σημαντικό το άτομο να ακολουθεί αυστηρά την αποφυγή τροφών με γλουτένη. 

• Έχω κάποια από τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης αλλά δεν έχω πάει ακόμα σε γιατρό. Μήπως να σταματήσω να λαμβάνω τροφές με γλουτένη;

Όχι, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αλλάξει κάποιος τη διατροφή του εάν δεν έχει διαγνωστεί προηγουμένως! Αν έχετε ενοχλήσεις επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας. 

Σχετικοι ιστότοποι στα ελληνικά: 
Εταιρεία Νόσου Κοιλιοκάκης 
Λίστα με επιτρεπόμενες και απαγορευμένες τροφές -celiac.gr 

Σχετικοί ιστότοποι στα αγγλικά: 
Coeliac UK 
Children's digestive health and nutrition foundation 

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.ediatrofi.gr

Το μπρόκολο είναι ένα πράσινο λαχανικό, που το βρίσκουμε φρέσκο το χειμώνα. Όσοι ακολουθούν κάποιο πρόγραμμα διατροφής (δίαιτα), -με την αρωγή πάντα ενός ειδικού- θα παρατηρήσουν ότι συχνά εμφανίζεται στο διαιτολόγιό τους το συγκεκριμένο λαχανικό.
Αυτό δεν είναι τυχαίο.

• Γιατί το μπρόκολο χρησιμοποιείται τόσο συχνά στα διαιτολόγια;

Επειδή το μπρόκολο είναι αυτό που ονομάζουμε "τρόφιμο με μεγάλη θρεπτική πυκνότητα" Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για ένα τρόφιμο με πολλά θρεπτικά συστατικά. Παράλληλα όμως είναι πολύ χαμηλό σε θερμίδες. Η ιδιότητα αυτή είναι πολύ χρήσιμη στην κατάρτιση διαιτολογίων χαμηλά σε θερμίδες πχ διαιτολόγιο 1200 θερμίδων. Με αυτό τον τρόπο συνδυάζεται η χαμηλή θερμιδική πρόσληψη με την επαρκή κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά.

• Τί προσφέρει το μπρόκολο στον οργανισμό μου;

Όπως αναφέρθηκε το μπρόκολο είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Έχει σημαντικές ποσότητες ασβεστίου, καλίου, μαγνησίου, σεληνίου, φυλλικού οξέος, βιταμίνης Α και βιταμίνης C κ.α. Έχει φυτικές ίνες. Ακόμα θεωρείται ότι περιέχει ουσίες με αντικαρκινική δράση. Από την άλλη, τα 100 γραμμάρια ωμού μπρόκολου προσφέρουν μόλις 26 θερμίδες στον οργανισμό. Έχει ελάχιστο λίπος. Ακολουθεί πίνακας με τις περιεκτικότητες του μπρόκολου στα κύρια συστατικά.

Θρεπτικά συστατικά ανά 100 γρ ωμού μπρόκολου


ΕΝΕΡΓΕΙΑ 26 kcal
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 4,5 γρ
ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ 3,1γρ
ΛΙΠΗ 0,3γρ
ΑΣΒΕΣΤΙΟ 88mg
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α 2500 I.U.
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C 90mg

 

Για να καταλάβουμε πόσο καλή πηγή ασβεστίου είναι το μπρόκολο σε σχέση με τα υπόλοιπα λαχανικά αναφέρουμε ότι ένα συγγενικό του λαχανικό, το κουνουπίδι έχει μόλις 25 mg ασβεστίου στα 100 γραμμάρια ωμού λαχανικού.

• Συμπέρασμα
  

Επομένως το μπρόκολο είναι μία τροφή-σύμμαχος σε όσους επιδιώκουν να χάσουν βάρος αλλά παράλληλα είναι κατάλληλη για όσους επιθυμούν να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά μέσω της διατροφής χωρίς να ρισκάρουν την υπερβολική πρόσληψη θερμίδων. Μπορεί να ενταχθεί εύκολα στη δίαιτα ως σαλάτα(ωμό) ή συνοδευτικό άλλων γευμάτων πχ μοσχάρι με μπρόκολο βραστό. Βέβαια είναι καλό να μην το παρακάνουμε με το βρασμό καθότι χάνεται σημαντικό μέρος των βιταμινών.

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.ediatrofi.gr

Πρώτη δημοσίευση Ιούνιος 2008, Θέματα Διατροφής

Με την ακρίβεια των τροφίμων-και όχι μόνο- να καλπάζει ένα ερώτημα μας απασχολεί ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό: Τί να κάνω για να ξοδεύω λιγότερα χρήματα στα τρόφιμα χωρίς να επηρεαστεί η ποιότητα της διατροφής μου;

1.Πρώτον,πάω στο σούπερ μάρκετ με λίστα όσων θέλω να αγοράσω και δεν ξεφεύγω από αυτή.

2.Δεν ψωνίζω ενώ πεινάω.

3.Δεν περνώ από το ράφι με τα σνακ(πατατάκια, μπισκότα, κράκερς κλπ). Είναι πολύ πιθανό να παρασυρθούμε και να αγοράσουμε κάτι που δεν είχαμε σκοπό.

4.Δεν παίρνω μαζί μου τα παιδιά στο σούπερ μάρκετ εάν ασκούν πίεση να κάνουμε απρογραμμάτιστες αγορές πχ σνακ

5.Αγοράζω λιγότερο επεξεργασμένα ή σύνθετα τρόφιμα γιατί είναι πιο ακριβά

• πχ αντί για τριμμένο τυρί προτιμάμε ατόφιο κομμάτι,
• αντί για καρότα σε κύβους=>ολόκληρα καρότα
• αντί για μείγμα μπαχαρικών=>το κάθε μπαχαρικό ξεχωριστά.

Εδώ πέρα από το οικονομικό όφελος έχουμε κι άλλα πλεονεκτήματα όπως πιο καλή διατήρηση θρεπτικών συστατικών(πχ οι βιταμίνες καταστρέφονται με το τεμάχισμα), καλύτερο έλεγχο στο τι μπαίνει στο πιάτο μας (πχ αλάτι), μεγαλύτερη ασφάλεια.

6.Προσπαθώ να φτιάχνω τα γεύματα και τα ροφήματα μου μόνος/η μου.

• πχ αντί για έτοιμο σάντουιτς αγοράζω τα υλικά και με τα ίδια χρήματα φτιάχνω περισσότερα σάντουιτς στο σπίτι μου
• αντί για έτοιμο κρύο τσάι αγοράζω φακελάκια κλπ

7. Σνακ: αντί για τυρόπιτες, πίτσες, κρουασάν κλπ τρώω ένα φρούτο. Άλλωστε δεν είναι καλό μόνο για την τσέπη μου αλλά και για τη γραμμή μου! Εναλλακτικά μπορώ να έχω στην τσάντα μου μία μπάρα(bar) δημητριακών.

8.Δεν τρώω κάθε μέρα κρέας. Περιορίζω την κατανάλωση κόκκινου κρέατος σε 1-2 φορές το μήνα, και του λευκού κρέατος (πουλερικά, ψάρι) σε 1- 2 φορές/εβδομάδα. Ιδανικά μπορώ να καταναλώνω ψάρι 2 ως 3 φορές /εβδομάδα.

9.Αντί για φρέσκο ψάρι επιλέγω το κατεψυγμένο, το οποίο είναι ίσης θρεπτικής αξίας με το φρέσκο.

10.Εκμεταλλεύομαι με σύνεση τις προσφορές πχ στα 3 το 1 δώρο. Κοιτώ πάντα τιςημερομηνίες λήξης των προϊόντων σε προσφορά!

11.Επίσης δίνουμε βάρος στην καλή συντήρηση των τροφίμων για να μην χρειαστεί να τα πετάξουμε αργότερα:

• όταν είμαστε στο σούπερ μάρκετ, ψωνίζουμε τα προϊόντα ψυγείου στο τέλος για να μην χαλάσουν
• μόλις επιστρέψω σπίτι τοποθετώ στο ψυγείο τα ευπαθή προϊόντα
• κοιτάω πάντα την ημερομηνία λήξης του προϊόντος
• ακολουθώ τις οδηγίες συντήρησης που αναγράφονται στησυσκευασία
• τοποθετώ τα τρόφιμα σε κατάλληλα σκεύη πχ πλαστικά τάπερ με καπάκι, μπουκάλι με καπάκι.
• το καλοκαίρι μπορώ να χαμηλώσω λίγο ακόμα τη θερμοκρασία του ψυγείου

12. Τέλος συμμετέχω στα μποϋκοτάζ κατά των ακριβών τροφίμων. Δεν επικροτώ με τη στάση μου τις εταιρείες που κερδοσκοπούν!

Μία γρήγορη και γευστική συνταγή  . Σερβίρει  2 άτομα.



Υλικά:

• 2 αυγά
• 1-2 κουταλιές βρώμης (κουάκερ)
• μισή κουταλιά κορν φλάουερ ή σιμιγδάλι
• 1 ματσάκι ρόκα
• 1 μικρή ντομάτα
• 1 μικρό κρεμμύδι
• 1 φέτα τυρί για τοστ 10%
• αλάτι, λευκό πιπέρι
• 2 κουταλιές ελαιόλαδο

Εκτέλεση
Χτυπάμε τα αυγά μεταξύ τους και ρίχνουμε τη βρώμη και το κορν φλάουερ. Προσθέτουμε το αλάτι και το πιπέρι. Ψιλοκόβουμε τη ρόκα, τη ντομάτα και το κρεμμύδι και τα ρίχνουμε στο καυτό λάδι μέχρι να μαλακώσουν. Μόλις μαλακώσουν ρίχνουμε από πάνω το μείγμα του αυγού και ανακατεύουμε μια φορά για να αναμειχθεί με τα λαχανικά. Κόβουμε το τυρί σε κομματάκια και το ρίχνουμε από πάνω. Τηγανίζουμε για λίγα λεπτά μέχρι να ψηθεί η ομελέτα. 

Tip: Η ομελέτα θα ψηθεί πιο γρήγορα αν σκεπάσουμε το τηγάνι με καπάκι. Ανακινούμε που και που την ομελέτα στο τηγάνι για να μη μας κολλήσει.

Θρεπτική αξία

1 μερίδα (μισή ομελέτα) δίνει
340 Θερμίδες
15 γρ Πρωτεΐνης
24 γρ Λίπους
15 γρ Υδατάνθρακες

Συνταγή-Θρεπτική ανάλυση
Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
ediatrofi.gr

Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι μία πάρα πολύ συχνή δυσανεξία. Αλλιώς ονομάζεται υπολακτασία. Πρόκειται για γενετική διαταραχή. Η πρώτη φορά που οι επιστήμονες ασχολήθηκαν με αυτή την κατάσταση ήταν το 1963, αν και προϋπήρχε. Από ότι φαίνεται, η δυσανεξία στη λακτόζη εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα που ζουν στα νότια κλίματα (Νότια Ευρώπη, Αφρική, Ινδία, Μογγολία). 

Η δυσανεξία στη λακτόζη προκαλείται από την έλλειψη του ενζύμου λακτάση. Η λακτάση είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται φυσιολογικά στο λεπτό έντερο και διασπά τη λακτόζη, ένα κύριο συστατικό του γάλακτος. Η λακτόζη είναι υδατάνθρακας και δίνει στο γάλα τη γλυκιά του γεύση. 

Τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη έχουν χαμηλότερα επίπεδα λακτάσης από το συνηθισμένο, με αποτέλεσμα να μην γίνεται σωστά η πέψη του γάλακτος(δεν διασπάται η λακτόζη). Όταν το άτομο καταναλώσει γαλακτοκομικά με σημαντική ποσότητα λακτόζης, πχ πάνω από 12 γρ (όσο περιέχει ένα ποτήρι γάλα) έχει ενοχλήσεις μετά την κατανάλωση τους όπως φούσκωμα, πόνος στην κοιλιά, κράμπες στην κοιλιά, διάρροια κλπ. 

Πολλές φορές το άτομο στην παιδική ηλικία έχει φυσιολογικά επίπεδα λακτάσης στο έντερο, δηλ η πέψη του γάλακτος γίνεται φυσιολογικά ενώ όταν μεγαλώσει ( ενήλικη ζωή) τα επίπεδα αυτά πέφτουν. Τότε το άτομο εμφανίζει τις ενοχλήσεις που προαναφέρθηκαν. Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι πιθανό να πρόκειται για φυσιολογική εξέλιξη του οργανισμού. 

Κάποιοι άλλοι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν στην δυσανεξία στο γάλα είναι μολύνσεις στο λεπτό έντερο, υποθρεψία, σε άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, σε άτομα που φέρουν τον ιό HIV, καθώς και σε άτομα που για μεγάλο χρονικό διάστημα σιτίζονταν μόνο με ορό πχ κάποιος που νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο. 

Επειδή όπως αναφέρθηκε τα άτομα με δυσανεξία έχουν χαμηλά επίπεδα λακτάσης μπορούν να δοκιμάζουν να καταναλώσουν μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών πχ 100 ml γάλα. Σε κάποιες περιπτώσεις ο οργανισμός μπορεί να ανταποκριθεί και σταδιακά να ανεβούν τα επίπεδα της λακτάσης. 

Ακόμα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση πχ γιαούρτι, επιδόρπιο γιαουρτιού, τυρί, κεφίρ έχουν χαμηλότερα επίπεδα λακτόζης από το γάλα και είναι συνήθως πιο ανεκτά από τον οργανισμό (σε λογικές πάντα ποσότητες). Επιπλέον κυκλοφορούν στην αγορά ειδικά γάλατα με λιγότερη λακτόζη(70% λιγότερη λακτόζη). 

Επίσης υπάρχουν προϊόντα από σόγια (γάλα σόγιας , τόφου). Δεν είναι γαλακτοκομικά προϊόντα, όμως η γεύση τους μοιάζει με τα γαλακτοκομικά. Δεν περιέχουν καθόλου λακτόζη. 

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.ediatrofi.gr

Πρώτη δημοσίευση 6/62012

Ένα σύντομο καρτούν, για μικρά αλλά και μεγάλα παιδιά,  που εξηγεί με απλά λόγια τί είναι ο διαβήτης, η γλυκόζη, το πάγκρεας, και πως μπορεί ο διαβητικός να φροντίσει τον εαυτό του (υπότιτλοι στα ελληνικά).

Σχετικοί σύνδεσμοι:   

Λίγα λόγια για το διαβήτη
Η διατροφή στο διαβήτη
Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 2011 και Κάρτα προνομίων για διαβητικούς

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.ediatrofi.gr

Το ψωμί είναι ένα βασικό στοιχείο της ελληνικής διατροφής που συνοδεύει σχεδόν κάθε γεύμα. Επιπλέον χρησιμεύει για τη δημιουργία μικρών σνακ μέσα στη μέρα.Υπάρχουν πολλά είδη ψωμιού όπως χωριάτικο, ολικής άλεσης, σίκαλης, βρώμης, ψωμί πολυτελείας, πολύσπορο, ψωμί από καλαμπόκι (μπομπότα) , σταφιδόφωμο, μπαγκέτα και άλλα. 

Στον πίνακα βλέπουμε τη σύσταση των 2 πιο συνηθισμένων τύπων ψωμιού : λευκού (ψωμί σταρένιο) και ολικής.

Βλέπουμε ότι το ψωμί ολικής έχει περισσότερες φυτικές ίνες από το άσπρο καθώς και μεγαλύτερο δείκτη κορεσμού, Αυτό σημαίνει ότι μας κάνει να αισθανόμαστε χορτάτοι περισσότερο από το άσπρο.

Σε γενικές γραμμές το ψωμί - άσπρο ή μαύρο- είναι μία καλή πηγή υδατανθράκων για τον οργανισμό. Επίσης περιέχει ικανοποιητικές ποσότητες φυλικού οξέος και νιασίνης (βιταμίνες του συμπλέγματος Β). Από την άλλη δεν έχει καθόλου χοληστερόλη. Είναι μία καλή τροφή για τον άνθρωπο αλλά χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωση.

Οι διατροφικές οδηγίες για τους ενήλικες στην Ελλάδα προτείνουν την καθημερινή κατανάλωση 8 μικρομερίδων δημητριακών* την ημέρα, όπως είναι το ψωμί,τα ζυμαρικά και άλλα προϊόντα δημητριακών. Επειδή είναι εύκολο να το παρακάνουμε με την ποσότητα καλό είναι όταν έχουμε γεύματα πλούσια σε υδατάνθρακες όπως πατάτες, μακαρόνια, ρύζι να μην βάζουμε ψωμί στο τραπέζι.

Φυσικά δε θα γινόταν να μην έχει αφιερωθεί μία ημέρα στο δημοφιλές αυτό τρόφιμο: στις 16 Οκτωβρίου λοιπόν είναι η Παγκόσμια Ημέρα Άρτου, που παρεμπιπτόντως είναι και η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής.

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.ediatrofi.gr

Το παρόν άρθρο απευθύνεται σε γονείς παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τους γονείς είναι η σωστή διατροφή των παιδιών.Με 4 στα 10 παιδιά στη χώρα μας να είναι παχύσαρκα σίγουρα η διατροφή είναι ένα σημαντικό θέμα.

Δυστυχώς η διατροφή των περισσότερων παιδιών περιλαμβάνει τρόφιμα με υψηλά επίπεδα ζάχαρης, αλατιού και κορεσμένου λίπους πχ πατατάκια, κρουασάν κλπ. Από την άλλη είναι φτωχό σε φυτικές ίνες και κάλιο, δηλαδή φρούτα και λαχανικά.

Το ερώτημα όμως που βασανίζει πραγματικά ένα γονιό δεν είναι "τι να φάει το παιδί" αλλά "πώς να το πείσω να φάει"; Όλοι ξέρουμε ότι όσο εύκολα ένα παιδί θα δεχτεί μία σοκολάτα άλλο τόσο δύσκολα το πείθει κανείς να καταναλώσει όσπρια ή λαχανικά.

Γι αυτό στη συνέχεια του άρθρου θα δούμε μερικές συμβουλές που θα βοηθήσουν το γονιό να περάσει στο παιδί υγιεινές συνήθειες διατροφής, όπως να τρώει περισσότερα φρούτα και λαχανικά, να αποφεύγει τις λιπαρές τροφές και γενικά να ελέγχει τις ποσότητες φαγητού που καταναλώνει.

12+1 Συμβουλές για να μάθετε το παιδί σας να τρώει σωστά

1)Οι πράξεις μιλούν δυνατότερα από τις λέξεις. Μην δοκιμάσετε να δώσετε κάποια συμβουλή στο παιδί πχ "να τρως πάντα πρωινό" αν δεν το τηρείτε πρώτα οι ίδιοι. Έτσι αναιρείτε τα λεγόμενα σας. Άλλωστε τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της μίμησης. Είναι πιθανότερο να δεχτούν να δοκιμάσουν ένα λαχανικό εάν δούνε εσάς να το τρώτε πρώτα.

2)Είναι καλύτερο να ενθαρρύνετε την κατανάλωση υγιεινών τροφών παρά να απαγορεύετε τα ανθυγιεινά σνακ. Άλλωστε οι απαγορεύσεις αυξάνουν την επιθυμία.

3)"Η Ρώμη δε χτίστηκε σε μία ημέρα". Ούτε το αγγελούδι σας θα μάθει να τρώει σπανάκι με μία μόνο προσπάθεια. Είναι φυσιολογικό για ένα παιδί να απορρίψει μία τροφή που δεν γνώριζε μέχρι τώρα. Μην απελπιστείτε από την πρώτη προσπάθεια. Όταν θέλετε να εισάγετε ένα καινούριο τρόφιμο είναι καλύτερα να είναι σε μικρές ποσότητες και να το συνδυάσετε με κάποια άλλη γνώριμη τροφή.

4)Δοκιμάστε διαφορετικούς τρόπους μαγειρέματος. Πχ αν το παιδί σας δεν τρώει τα καρότα βραστά ενδεχομένως να τα φάει ψητά.

5)Μη γίνεστε "διδακτικοί". Είναι καλό βέβαια να αναφέρετε ορισμένες θετικές ιδιότητες των τροφών πχ "τα καρότα σε βοηθούν να βλέπεις στο σκοτάδι", "το μπρόκολο σε κάνει δυνατό" κλπ , μη δίνετε όμως εκεί όλο το βάρος. Τονίστε άλλα χαρακτηριστικά, που έχουν σχέση με τη γεύση και την απόλαυση πχ τα "καρότα είναι τραγανά", "το αγγούρι σε δροσίζει", "τα λαχανικά είναι νόστιμα" κλπ.

6)Δώστε στο παιδί την αίσθηση του ελέγχου πχ "προτιμάς τα λαχανικά σου ψητά ή βραστά;" , "θέλεις να φάμε μπρόκολο σήμερα ή αύριο;"

6)Μη χρησιμοποιείτε το φαγητό ή τα σνακ ως μορφή επιβράβευσης ή τιμωρίας.

7)Μη δίνετε ανθυγιεινά σνακ πχ σοκολάτες, κρουασάν κλπ στο παιδί κάθε μέρα καθώς θα θεωρήσει ότι πρόκειται για στοιχείο της καθημερινής διατροφής. Κρατήστε την κατανάλωση περιορισμένη, 1 φορά την εβδομάδα. Προτιμήστε να του δώστε το σνακ μετά από το γεύμα και όχι πριν.

8)Τα ανθυγιεινά σνακ πρέπει να είναι σε μη εμφανή σημεία πχ στο βάθος του ντουλαπιού, σε ψηλά ράφια

9)Έχετε σε εμφανή και προσβάσιμα στο παιδί σημεία υγιεινά σνακ όπως φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα. Πχ ένα μπολ με φρούτα στο τραπεζάκι του σαλονιού,γάλα και φρούτα σε χαμηλό ράφι του ψυγείου κλπ.

10)Κάντε ελκυστική τη συσκευασία των υγιεινών τροφών. Προτιμήστε να χρησιμοποιήσετε σκεύη στο αγαπημένο χρώμα του παιδιού ή με τη στάμπα του αγαπημένου του ήρωα. Δώστε σχήμα στα φρούτα και λαχανικά.

11)Μην επιμένετε να τρώει όλο το φαγητό που υπάρχει στο πιάτο του. Έτσι μαθαίνετε στο παιδί να αγνοεί το φυσικό αίσθημα κορεσμού και να τρώει περισσότερο από όσο χρειάζεται, με αποτέλεσμα την υπερκατανάλωση και την παχυσαρκία. Αντιθέτως, μάθετε του να ελέγχει τις ποσότητες που καταναλώνει: προτρέψτε το να σερβιριστεί μόνο του με μία μικρή μερίδα και εξηγείστε του ότι αν θελήσει κι άλλο μπορεί αν θέλει να ξανασερβιριστεί αφού φάει την πρώτη μερίδα.

12)"Τρώει σαν πουλάκι". Συχνή ανησυχία των γονιών είναι ότι το παιδί τους δεν τρώει αρκετά. Ασχοληθείτε περισσότερο με την ποιότητα του φαγητού παρά με την ποσότητα. Μη συγκρίνετε τι τρώει το παιδί σας με αυτά που καταναλώνουν οι συνομήλικοί του ή τα αδέρφια του. Ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός. Αν το παιδί σας έχει φυσιολογική ανάπτυξη μην ανησυχείτε. Αν, από την άλλη, υποψιάζεστε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με την ανάπτυξη του, επισκεφτείτε αμέσως τον παιδίατρο.

Τέλος , κάτι σημαντικό. Όπως αναφέρθηκε στην αρχή τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της μίμησης. Όταν, λοιπόν, το παιδί πάει στο σχολείο θα μιμηθεί τους συμμαθητές του. Ακόμα κι αν στο σπίτι τρώει υγιεινά, στο σχολείο η συμπεριφορά του μπορεί να είναι διαφορετική. Άλλωστε στα κυλικεία των σχολείων είναι διαθέσιμα πολλά ανθυγιεινά σνακ (σοκολάτες, αναψυκτικά, πατατάκια κλπ).

Γι΄αυτό έχει μεγάλη αξία ο γονιός να αποκτήσει πιο ενεργό ρόλο. Ελάτε σε επαφή με άλλους γονείς. Ενημερώστε τους για τα οφέλη της υγιεινής διατροφής. Ελέγξτε το κυλικείο τους σχολείου, απαιτείστε την εφαρμογή του ΦΕΚ 1183/31.08.2006, που απαγορεύει την πώληση των ανθυγιεινών σνακ από το κυλικείο. Υποστηρίξτε το πρόγραμμα δωρεάν διανομής φρούτων και λαχανικών στα σχολεία.

Σχετικοί σύνδεσμοι:
Διατροφή των παιδιών και σχολικά κυλικεία
Διατροφή των παιδιών και σχολικά κυλικεία 2
Δωρεάν φρούτα και λαχανικά στους μαθητές

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
ediatrofi.gr

Ένας συνήθης χαρακτηρισμός που δίνεται στα αυγά είναι αυτός της  "πλήρους τροφής". Αν και αυτός ο χαρακτηρισμός δεν είναι απόλυτα ακριβής καθώς ένας άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει τρώγοντας αποκλειστικά αυγά, εντούτοις το αυγό είναι μία τροφή με αυξημένη διατροφική αξία.

Το αυγό είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά όπως η ριβοφλαβίνη, η βιταμίνη Β12, η βιταμίνη Α, το ασβέστιο, ο σίδηρος,  το σελήνιο, ο φώσφορος, τα απαραίτητα λιπαρά οξέα ω3/ω6 κ.α. 

Όμως, η πρωτεΐνη του αυγού είναι που έχει τη μεγαλύτερη αξία. Η βιολογική αξία των πρωτεϊνών του αυγού είναι ίση με το 100, που είναι το ανώτερο σκορ για τα φυσικά τρόφιμα. Αυτό σημαίνει ότι περιέχει τα απαραίτητα αμινοξέα σε επαρκείς ποσότητες και σε τέτοιες αναλογίες μεταξύ τους έτσι  ώστε να καλύπτει τις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού. Με πιο απλά λόγια το αυγό έχει την καλύτερη ποιοτικά πρωτεΐνη από όλα τα τρόφιμα.

Άνθρωποι που δεν καταναλώνουν κρέας (χορτοφάγοι) ή/και ψάρι μπορούν να βασίζονται στο αυγό για την επαρκή κάλυψη των αναγκών τους σε πρωτεΐνες.

Από την άλλη το αυγό προσφέρει αρκετές θερμίδες και είναι πλούσιο σεχοληστερόλη. Παλαιότερα οι γιατροί συνιστούσαν τον περιορισμό της κατανάλωσης αυγών αλλά σήμερα φαίνεται ότι η  κατανάλωση αυγών δεν οδηγεί σε αύξηση της χοληστερόλης και του κινδύνου για καρδιοπάθειες. Μία λογική κατανάλωση αυγού είναι 6-7φορές την εβδομάδα ή μία φορά/ημέρα στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής.

Σε γενικές γραμμές ένα μέτριο αυγό κότας (55γρ) έχει:

•  90 θερμίδες
• 7 γρ πρωτεΐνης
• 6 γρ λίπους
• 277 mg χοληστερόλης
• 194 mcg βιτ Α

Πέρα από τη θρεπτική του αξία το αυγό έχει κι άλλες ιδιότητες που το καθιστούν εξαιρετικά χρήσιμο σε μαγειρική και ζαχαροπλαστική :
δίνει γεύση  και χρώμα , λειτουργεί ως διογκωτικό μέσο (πχ κέικ, μαρέγκες κλπ), πηκτικό (κρέμες), ως γαλακτωματοποιητής (πχ μαγιονέζα) και άλλα. 

Το 1996 η Διεθνής Επιτροπή Αυγού (International Egg Commission) όρισε ότι η κάθε δεύτερη Παρασκευή του Οκτώβρη είναι αφιερωμένη στο αυγό και τα οφέλη του.



Σχετικοί σύνδεσμοι
WolrdEggDay
Βιταμίνη Β12 και χορτοφαγία
Λίγα λόγια για τη βιταμίνη Α
Πώς ψωνίζω αυγά με ασφάλεια 

Ο χαλκός είναι ένα ιχνοστοιχείο. Συμβολίζεται με τα λατινικά γράμματα Cu.

Έχει πολλές λειτουργίες στον οργανισμό. Μερικές από αυτές είναι : η απορρόφηση του σιδήρου, η μεταφορά του οξυγόνου, ο σχηματισμός της αιμοσφαιρίνης, ο σχηματισμός συνδετικού ιστού, συμβάλλει στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, συμμετέχει στο σχηματισμό και συντήρηση της μυελίνης κ.α.

Σε γενικές γραμμές ο χαλκός απαντάται σε πολλά τρόφιμα. Ιδιαίτερα περιεκτικά σε χαλκό είναι τα θαλασσινά, τα ψάρια, το κρέας (ιδιαίτερα το συκώτι), οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, τα μανιτάρια και τα δημητριακά.

• Έλλειψη Χαλκού
  

Σε φυσιολογικές συνθήκες είναι απίθανο να παρατηρηθεί έλλειψη χαλκού στον άνθρωπο. Γι αυτό και δεν συνίσταται η λήψη συμπληρωμάτων χαλκού. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η υπερβολική πρόσληψη άλλων θρεπτικών συστατικών-κυρίως μέσω συμπληρωμάτων- μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την απορρόφηση του χαλκού, όπως είναι η βιταμίνη C και ο ψευδάργυρος.

• Υπερκατανάλωση χαλκού
  

Η υπερβολική πρόσληψη χαλκού προκαλεί ναυτία και εμετό και ενδεχομένως κίρρωση του ήπατος. Υπερβολική πρόσληψη του χαλκού μπορεί να προκύψει από συμπληρώματα διατροφής ή από άλατα χαλκού που χρησιμοποιούνται στη γεωργία.



Τέλος αξίζει να σημειωθεί η ύπαρξη της νόσου του Wilson. Πρόκειται για μία γενετική ασθένεια, κατά την οποία ο χαλκός δε μεταβολίζεται σωστά στο σώμα. Παράλληλα με τη θεραπευτική αγωγή (φάρμακα που εμποδίζουν την απορρόφηση του χαλκού) συνιστάται δίαιτα χαμηλή σε χαλκό.


Σχετικές συνδέσεις
Μέταλλα και ιχνοστοιχεία-Εισαγωγή
Wilson's Disease

Ιωάννα Γ. Παπαγιαννοπουλου
Διαiτολόγος-Διατροφολόγος
ediatrofi.gr